Por que non aprendemos de Trondheim? Compostela debe liderar a remunicipalización dos servizos públicos. O exemplo do transporte.

A cidade de Trondheim (Noruega) en 2002, froito dunha iniciativa dos sindicatos, puxo en mans das organizacións políticas que se presentaban ás eleccións municipais do 2003 un programa político de 19 puntos destinados a poñer en marcha un programa de remunicipalización dos servizos públicos.

Gañaron as forzas que apoiaran o programa sindical, de esquerdas. Ata ese momento os servizos públicos foran entregados pola política de dereitas, en base a unha errada crenza da mellor xestión e eficacia, ás empresas privadas. Aquí, curiosamente, son as propias organizacións que se autoproclaman de esquerdas –PSdG e BNG- quen entregan os servizos públicos a empresas privadas.

Comezouse por recuperar a titularidade da empresa municipal de autobuses, por non renovar contratos con empresas privadas que se ocupaban da asistencia a persoas maiores e por poñer en marcha un paquete de inversións nas escolas públicas.

O exemplo de Trondheim permitiu o triunfo nas nacionais de 2005 aos partidarios de frear a privatización e externalización de servizos. Este modelo estenderase a 100 municipios no 2007.

En Suecia procurouse a reorganización interna dos servizos públicos para que mellorasen a súa eficacia e eficiencia…sen despedir persoal…

A cidade de Bergkamen (Renania, Norte-Westfalia) en xullo de 2006 rescindiu contrato coa empresa privada encargada do servizo de limpeza e eliminación de residuos. A empresa pública, cáseque un ano despois, eliminou nun 30% os custos, mesmo a pesar de ter mercado 6 vehículos novos e manter os niveis salariais de todos os seus empregados.

En Italia creouse hai pouco un Foro pola Auga Pública para acabar coa privatización das empresas de auga locais e recuperar a xestión pública de servizos rexionais e locais agora en mans privadas.

Os exemplos en Europa son cada vez máis numerosos debido a unha grande constatación: a xestión privada dos servizos básicos non mellora a calidade, eficacia e eficiencia do servizo, nin se aforra en xestión, nin se melloran as condicións salariais dos e das traballadoras, etc.

Cómpre que en Galicia cunda o exemplo Trondheim. Cómpre un compromiso pola remunicipalización dos servizos básicos agora mesmo entregados a empresas privadas.

***

Agora, os alcaldes da comarca compostelá móvense un chisco para protestar pola calidade do servizo de transporte metropolitano. E fan ben, pero fanno tarde, como se se esforzasen unicamente despois da campaña electoral. En efecto, temos que lembrar que desde Esquerda Unida remitimos varios comunicados de prensa (o primeiro deles o 21 de decembro de 2006) nos que facíamos unha crítica da calidade do servizo, de marquesinas sen horarios, da absoluta ausencia de información, etc. E mesmo, o 15 de febreiro de 2007 presentabamos unha moción no Concello de Santiago co seguinte título Desenvolvemento das condicións necesarias para a elaboración dun plano integral de transporte sustentable en tanto que servizo público para a cidadanía. Nun dos puntos aludíamos á necesidade de crear un órgano de coordinación metropolitana de transporte público.

Iso o dixemos sempre. E apelando sobre todo, e non desde a perspectiva actual, a transporte en tanto que servizo xestionado e servido pola administración pública (nacional e local).

***

Hai non moito a edil respondable de tráfico dicía, nun alarde de incomprensión, que primeiro se encargaría de solucionar o tráfico de aquí (da urbe) e logo o tráfico de alá (o que vén dos concellos limítrofes). A edil demostra non entender a natureza da sobresaturación das estradas comarcais durante os días laborais e mesmo nos non laborais. E, desde logo, non entende que non pode actuar a dous niveis diferenciados, xa que o centro (urbe) só poderá funcionar de forma eficaz e eficiente se o é o que vén de fóra. Máis ben, para ser correctos, se o é “o que non vén de fóra”. Queremos dicir con isto que necesitamos unha redución do tráfico para que este poda ser sustentable. Non cabe outra solución, xa que logo que articular de forma conxunta un servizo metropolitano de transporte público.

En certo modo, a apreciación da edil choca coa visión de Sánchez Bugallo que si acerta á hora de falar de transporte comarcal –e de recoller a nosa idea dunha oficina de coordinación metropolitana- pero erra á hora de atribuirse responsabilidades á hora de definir quen debe realizar e ofrecer dito servizo.

Certo é que precisamos de máis cartos, pero non para que se vexan beneficiadas empresas privadas de transporte de viaxeiros. Necesitamos máis cartos para que o transporte sexa realmente un servizo de xestión e titularidade públicas. Di Bugallo que o “transporte non é barato”. E nós dicimos que si é barato, xa que as consecuencias dun servizo público de transporte son enormes: medioambientais, sociais e mesmo culturais. Para nós resultan moito máis caras as asistencias técnicas entregadas para proxectos de dubidosa rendibilidade social (campos de golf en Bando, Museo do Neno na Cidade da Cultura (sic)

Claro está, o primeiro paso sería ter a valentía de facer algo ben dunha vez. Agora os culpables sempre son outros: os da Xunta, os das Empresas Privadas, pero nunca os rexedores locais…cando se trata dun servizo que beneficia aos habitantes aos que representan. É absurda a tendencia a lanzar balóns fóra. Horarios, mobiliario (papeleiras a pé de marquesinas), etc, son aspectos sinxelos que non se cumpren porque á empresa privada non lle afecta para nada o incumprimento. Fallan, como é norma no país, quizais por falta de persoal, as inspeccións para sancionar as faltas. A táctica dos rexedores é clara: a Xunta debe implicarse máis, pero o problema de base será o mesmo: o diñeiro é público, pero quen serve son empresas privadas. A Xunta debe implicarse máis, si, pero acompañado dunha dinámica de municipalización do transporte por parte dos concellos. Isto é, a implicación do ente nacional (Xunta) terá moito máis sentido, e será máis esixible, se as empresas que realizan o servizo público de transportar viaxeiros, son públicas. Neste sentido si tería pleno sentido que o diñeiro público fose destinado a mellorar un servizo público de titularidade e xestión totalmente públicas.

Pensemos antes na rendibilidade social e comprobaredes, os amantes do sector privado, que a economía tamén mellora. Trondheim, Bergkamen sinalan que é posible. Só falta talla política.